منجزات مریضاز متون فقهی استفاده می‌شود که تصرفات مریض دو نوع است: مؤجله و منجزه. ۱ - منظور از تصرفات مؤجلهتصرفات مؤجله تصرفاتی است که مریض (در مرض موت) آن‌ها را به مرگ خود معلق و موکول نماید. این نوع که مشروط به موت می‌باشد در حکم وصیت است اجماعاً. ۲ - منظور از تصرفات منجزهو تصرفات منجزه آن‌هایی است که مریض خود در حال حیات انجام دهد نه آن‌که به مرگ خویش موکول کند و بالاخره «منجز» به معنی حاضر می‌باشد. [۲]
مسالک الافهام، ج۱، کتاب وصایا، ج۴.
[۳]
شرائع الاسلام، ج۲، ص۲۶۰.
۳ - حکم منجزات تبرعی مریضمنجزات مریض هرگاه جنبه تبرع داشته باشد یعنی کلاً یا بعضاً بلاعوض و مجانی باشد. و به عبارت دیگر مستلزم تقویت مال و ارث بدون عوض گردد، مانند هبه، وقف، عتق، صدقه، محابات. آیا باید از اصل مال اخراج شود یا از ثلث مال دو قول می‌باشد و مشهوریین متأخرین قول دوم است. [۵]
حدائق الناضره، ج۷، ص۵۸۷.
[۶]
ریاض المسائل، ج۲.
و اما فقهای مذاهب اربعه، چنان‌که در کتاب المیزان الکبری می‌نویسد: بالاتفاق این قول را اختیار کرده‌اند و گفته‌اند منجزات تبرعی مریض از ثلث مال است. [۷]
المیزان الکبری (شعرانی)، ج۲، ص۱۰۵.
[۸]
الهدایه (شرح بدایة المبتدی)، ج۴، ص۲۴۵.
[۹]
المغنی (ابن قدامه)، ج۶، ص۷۱.
۴ - پانویس
۵ - منبعجابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ فقه اصطلاحات اسلامی، ص۱۶۸-۱۶۹. |